RMS Olympic i HMHS Britannic

RMS Olympic

 (w okresie pierwszej wojny światowej także HMT Olympic) – brytyjski parowy statek pasażerski, jeden z trzech statków typu Olympic, do którego – oprócz jego samego – należał "Titanic" (zatonął w słynnym zderzeniu z górą lodową) oraz "Britannic" (przekształcony później w statek szpitalny). W przeciwieństwie do dwóch siostrzanych liniowców miał długą i udaną karierę na szlaku północnoatlantyckim, trwającą od 1911 do 1935 roku.

"Olympic" został zbudowany w stoczni Harland and Wolff w Belfaście w Irlandii Północnej, zwodowany 20 października 1910 roku. Był pierwszym z trzech liniowców typu Olympic, które White Star Line zamówiła w irlandzkiej stoczni jako odpowiedź na największe, najszybsze i najbardziej luksusowe statki świata linii Cunard – "Mauretanię" i "Lusitanię". Tonaż nowego statku White Star Line wynosił 45 324 ton, kadłub mierzył 269 metrów długości, a parowe maszyny zdolne były do rozpędzenia tej jednostki do prędkości ponad 22 węzłów.

Jednym z wydarzeń rzucających cień na karierę statku, było zderzenie w 1911 roku z brytyjskim krążownikiem HMS "Hawke". Po kolizji, która uszkodziła dwa przedziały wodoszczelne,^{[potrzebne źródło]} został odholowany do Belfastu na naprawy. Informacje o przebiegu kolizji w dniu 20.09.1911 roku można znaleźć m. in. w polskiej edycji "Zmory Zderzeń" Petera Padfielda wyd. w 1969 roku w przekładzie W. Kona w Wyd. Morskim w Gdańsku.

Kapitanem "Olympica" był w tym rejsie Edward J. Smith, a starszym oficerem - Henry T. Wilde. Obaj zginęli niecały rok po tym wydarzeniu w katastrofie siostrzanego "Titanica" w kwietniu 1912 roku. Jedna ze stewardess (Violet Jessop) przeżyła zarówno kolizję "Olympica" z HMS "Hawke", jak również katastrofę "Titanica", a także zatonięcie "Britannica" w 1916 roku.

W 1913 roku "Olympic" został przebudowany w następstwie katastrofy "Titanica", która spowodowała wątpliwości odnośnie jakości i bezpieczeństwa "Olympica". Zainstalowano więcej łodzi ratunkowych oraz zbudowano podwójne dno, mające uchronić statek przed podzieleniem losu siostrzanej jednostki.

W 1915 roku, na czas I wojny światowej, "Olympic" został przekształcony w transportowiec wojska.

Chlubą załogi było staranowanie i zatopienie niemieckiego U-Boota U-103 12 maja 1918 roku, po nieskutecznym ataku torpedowym. Nie wszystkim ten wyczyn się spodobał, były opinie, że załoga "Olympica" powinna była uciec od zagrożenia, nie ryzykując życia tysięcy osób znajdujących się w tamtym momencie na jej pokładzie. Po zakończeniu wojny w poszyciu statku odkryto dziurę spowodowaną uderzeniem torpedy, która nie wybuchła.

Na pasażerski szlak transatlantycki powrócił w 1920 roku. Na początku 1934 roku został przetransferowany do konsorcjum Cunard - White Star. Wkrótce później, nocą 15 maja w gęstej mgle przeciął na pół i zatopił amerykańskilatarniowiec "Nantucket" nr 117, powodując śmierć 7 z 11 członków załogi (4 osoby zginęły na miejscu, a 3 rozbitków zmarło później z powodu ran).

Po tym wydarzeniu, w 1935 roku "Olympic" został wycofany z obsługi pasażerskiej i przeznaczony na złom. Niektóre elementy dekoracyjne z transatlantyku trafiły do hoteli i pubów, w większości w Londynie. Część dekoracji (panele ścienne, żyrandole) została następnie odzyskana i przy ich pomocy restaurację z "Olympica" (identyczną z restauracją z "Titanica") odtworzono w zmniejszonej nieco wersji na statku wycieczkowym Celebrity Millenium zbudowanym przez armatora Celebrity Cruises w 2000 r.

RMS Olympic

HMHS Britannic

HMHS Britannic (ang. His Majesty Hospital Ship, wcześniej RMS Gigantic) był brytyjskim parowym statkiem pasażerskim, jednym z trzech transatlantyków typuOlympic, do którego należały także "Titanic" i "Olympic". Zatonął 21 listopada1916.

RMS "Gigantic" został zamówiony w 1909 przez armatora White Star Line w stoczni Harland and Wolff w Belfaście w Irlandii Północnej. Po katastrofie "Titanica" w 1912 wybrano mniej pretensjonalną nazwę – "Britannic".

Kadłub statku został zwodowany 26 lutego 1914. Po wybuchu I wojny światowejniegotowy jeszcze "Britannic" wraz z "Olympikiem" zostały zarekwirowane na potrzeby wojska. Statek przekształcono w statek szpitalny, przez okres 3 miesięcy kursował na trasie Anglia-Irlandia-Francja, bo tyle musiał czekać na dostosowanie do potrzeb wojskowych. Oficjalnie uważa się, że "Britannic" nigdy nie przewoził pasażerów cywilnych. W czasie I wojny światowej "Britannic" i "Aquitania" były głównie wykorzystywane do ewakuacji z Mudros do Anglii.

Dziewiczy rejs „Britannica” przypadł na 23 grudnia 1915 roku. „Britannic” wypłynął z Liverpoolu do Neapolu. Po drodze zatrzymał się także w Moudros na wyspieLemnos. Do Southampton przypłynął 9 stycznia 1916 roku. Drugi rejs rozpoczął się 20 stycznia 1916 roku. Tym razem wypłynął z Southampton, dopłynął do Neapolu i wrócił do Southampton 9 lutego 1916 roku. W trzeci rejs „Britannic” wypłynął z Southampton 20 marca 1916 roku, po drodze odwiedził Neapol i miasto na Sycylii o nazwie Augusta i wrócił do Southampton 4 kwietnia 1916 roku. Czwarty rejs zaczął się w Southampton 9 września 1916 roku. Statek dotarł do miasta Cowes na wyspie Wight, do Neapolu, do Moudros i wrócił do Southampton 11 października 1916 roku. Piąty, przedostatni, rejs zaczął się w Southampton 20 października 1916 roku.  „Britannic” dopłynął do Neapolu, Moudros i wrócił do Southampton 6 listopada 1916 roku

W ostatni rejs wypłynął 12 listopada 1916 roku z Southampton do Lemnos. 15 listopada minął Cieśninę Gibraltarską, a 17 listopada dotarł do Neapolu. Zła pogoda zatrzymała statek w tym mieście do 19 listopada; później wyruszył do Grecji.

21 listopada 1916 roku o 8:12 rano w swoim szóstym rejsie po Morzu Egejskim„Britannic” wpadł na minę i zatonął w ciągu 55 minut. Kapitan Charles Alfred Bartletturuchomił silniki w próbie dotarcia na plażę. Gdy dziób statku wbił się w dno, „Britannic” przechylił się na sterburtę i odłamał się od dziobu. Wrak osiadł na dnie o 9:07. Jego pozycja to 37°42′05″N 24°17′02″E. Liczba ofiar była niewielka, ze względu na wystarczającą liczbę szalup, bliskość lądu i stosunkowo ciepłe wody Morza Egejskiego. O 10:00 na miejsce katastrofy dopłynął krążownik HMS „Scourge” i uratował rozbitków. Na statku było około 1300 ludzi, a zginęło 30, większość wskutek wciągnięcia przez wciąż pracujące śruby statku. Wrak „Britannica” odkrył Jacques Cousteau w 1975 roku niedaleko greckiej wyspyKeos. Wrak jest w dobrym stanie, spoczywa na głębokości 133 metrów.

RMS Gigantic

HRMS Britannic

Przebieg katastrofy

21 listopada 1916:

• 8:12 – Britannic wpłynął na minę. Słychać było huk i wibracje aż do kadłuba. Nastąpiło zatopienie kotłowni nr 5 i 6.
• 8:14 – Kapitan został powiadomiony o szybkim zalewaniu statku w krótkim czasie. Iluminatory na pokładzie E znalazły się pod wodą. Bartlett uruchomił silniki, próbując dostać się na plażę.

• 8:25 – Szalupy zostały wypełnione, lecz nie otrzymały pozwolenia na opuszczenie statku. Niektóre jednak opuściły go bez pozwolenia. Śruby są na powierzchni wody i wsysają dwie szalupy. Na jednej było 29 osób a na drugiej 1 osoba.
• 8:35 – Dwie szalupy zostały pocięte przez śruby, trzecią udało się uratować, bo kilka chwil wcześniej śruby przestały pracować. Kapitan zatrzymał statek.
• 8:50 – Szalupy otrzymały pozwolenie na opuszczenie pokładu. Silniki wznowiły pracę, Barlett próbował znowu dostać się na plażę.
• 9:00 – Kapitan został poinformowany o tym, że wszyscy opuścili statek.
• 9:04 – Dziób "Britannica" wbił się w dno, a górna część statku nadal pozostawała ponad wodą, obracając się.
• 9:06 – Wskutek obracania się, górna część odłamała się od dziobu. "Britannic" przewraca się na sterburtę.
• 9:07 – Wrak statku osiadł na dnie Morza Egejskiego.

Tragedia parowca doczekała się ekranizacji (Britannic w reż. Briana Trencharda-Smitha, 2000).

Katastrofa parowca